Schrijven met stijl, hoe doe je dat?

Inhoud

Hanne Vanluyten

✒️ Redactrice & Copywriter bij Learnable.

Ken je dat? Dat een boek je zo bij de keel grijpt dat je het niet kan wegleggen? Dat je online een tekst voorbij ziet rollen die je duim stillegt en je aandacht opslorpt? Dat je ogen zo snel over de letters razen dat je hoofd ze amper bij kan houden?

Profielfoto van Hanne

Die gretigheid komt er niet vanzelf.

Integendeel: naast inhoud is de stijl van een tekst namelijk allesbepalend voor het effect dat een schrijver ermee kan bereiken. 

Auteurs met stijl kunnen je namelijk zelfs jaloers maken dat het jouw tekst niet is. Maar ‘wervend schrijven voor het web’, hoe doe je dat in godsnaam?

We helpen je graag op weg met een aantal tips om in het achterhoofd te houden wanneer je nog eens een webpagina, brochure of bericht voor sociale media onder handen neemt.

Alles begint bij wat je vertelt en voor wie.

Maar stel je voor: je bent op zoek naar werk. Daarbij bots je op twee vacatures voor een gelijkaardige job. Solliciteer je voor die links of rechts?

Bedrijf zoekt Personal Assistent.

Omdat de CEO-eigenaar te veel werk heeft, nemen we een personal assistent aan. Het takenpakket bevat agendabeheer, administratie en praktische regelingen.

Ons bedrijf zoekt daarom iemand die gestructureerd is en goed kan organiseren.

Je kan nu solliciteren voor deze functie.

Bedrijf zoekt Personal Assistent!

We gaan op zoek naar een gedreven organisator die van aanpakken weet om zijn CEO-eigenaar bij te staan. Daarbij sta je in voor onder meer agendabeheer, administratieve ondersteuning en de voorbereiding van vergaderingen en zakenreizen.

Loopt organisatie bij jou op wieltjes?
Bepaal je als bijrijder graag mee de route?
En ga je met plezier the extra mile?

Solliciteer dan snel, want wat zou een topondernemer zijn zonder rechterhand?

Exact.

Ondanks het feit dat het om dezelfde functie draait, klinkt de job in de tweede tekst – die we overigens echt gebruikten – heel wat aantrekkelijker (dat vertellen ook onze cijfers). 

Hoe je iets beschrijft, maakt dus wel degelijk een wereld van verschil als het aankomt op de impact die je genereert. Heel wat kleine elementen spelen daarbij mee.

Hieronder geven we je alvast zeven aspecten om aandacht aan te besteden bij schrijven voor het web.

Actief is activerend

Een actieve schrijfstijl zorgt ervoor dat de lezer bij de les blijft. Om dat te bewerkstelligen, blijf je best ver weg van al te veel passiefzinnen (met ‘worden’) of onnodig lange zinsconstructies. Wees to the point. Vermijd bovendien tangconstructies. Wanneer zinsdelen die bij elkaar horen worden opgesplitst, zorgt dat immers veelal voor een moeilijke leesbaarheid. Houd zeker onderwerp en werkwoord van de zin dicht bij elkaar.

De man die zijn hoed eerst aan de kapstok hing, deed daarna zijn jas uit.

De grote, voor zijn gestalte toch verrassend mager gebouwde man wandelde binnen.

De man hing zijn hoed aan de kapstok en deed daarna zijn jas uit.

De grote man wandelde binnen. Hij was verrassend mager gebouwd voor zijn gestalte.

Vaak zijn er meerdere mogelijkheden om tangconstructies te hervormen. Zo kan je woordvolgordes aanpassen, bijzinnen van plaats veranderen of zinnen opsplitsen.

Een goede tip is om je tekst zelf even te laten liggen. 

Ga even wandelen, zwemmen of eet iets en lees hem daarna even hardop. Zo heb je vaak niemand anders nodig om met een frisse blik naar je werk te kijken. Daarbij zal je wellicht een aantal keer struikelen over zinnen: een indicatie dat die wellicht niet helemaal logisch in elkaar zitten.

Learnable inzichten

In een eerder inzicht werd bovendien al duidelijk dat ook AI beter presteert als je kiest voor rijkere woordenschat.

Illustratie van stapel boeken

Uiteraard is het niet altijd makkelijk de juiste woorden te vinden.

Als je aanvoelt dat er woorden wringen, kan je daarom steeds op zoek gaan naar synoniemen op het internet. Zorg wel altijd voor correct gebruik van woorden en kies doelbewust welke variant je schrijft. Het heeft geen zin complexe begrippen opeen te stapelen in een tekst gericht op kinderen, bijvoorbeeld.

Eén beeld zegt meer dan duizend woorden?

Een beeld zegt meer dan duizend woorden, luidt het spreekwoord. Toch kunnen ook woorden beelden oproepen. Daarom loont het de moeite spreekwoorden, metaforen en vergelijkingen toe te voegen aan je tekst.

Zorg er wel voor dat die niet als tang op een varken slaan. Je beeldtaal moet kloppen en vooral verduidelijkend werken. Daarnaast kan je beelden oproepen door kleurrijk taalgebruik te hanteren.

Woorden als ‘goed’, ‘slim’ en ‘groot’ zeggen vaak weinig. Wat denk je van ‘magistraal’, ‘kwalitatief’, van ‘gevat’, ‘verstandig’ en van ‘reuzachtig’, ‘omvangrijk’?

Die woorden duiden meteen op veel meer dan hun afgevlakte varianten. Wees daarom niet bang te kiezen voor sprekende woorden en concrete keuzes als je wervend wil schrijven.

Als je ‘golden retriever’ schrijft in plaats van ‘hond’ kunnen lezers zich veel concreter voorstellen wat je bedoelt. Bovendien kan je met de juiste woordkeuze inspelen op gevoel. Zo zegt ‘sluw’ of ‘listig’ (woorden met een eerder negatieve connotatie) iets anders dan ‘pienter’ of ‘bij de pinken’, ondanks dat al die termen wijzen op een zekere gevatheid, doordachtheid en intelligentie.

Spelen met taal

Het is een open deur intrappen: zorg ervoor dat vorm en inhoud op elkaar inhaken. Dat betekent enerzijds dat je een formele e-mail anders schrijft dan een sms naar een vriend, maar ook dat je taal creatief kan inzetten waar dat past.

In de advertenties die we schrijven, proberen we bij Learnable. vaak in te spelen op de aard van het job- of productaanbod of op de focus van het bedrijf. Bij een brouwerij opteren we voor termen als ‘dorst’ en ‘schuim’. Voor een fietsverhuurbedrijf bleken wielertermen een dankbare bron van inspiratie. Zo erg zelfs, dat we taalspel konden blijven inzetten in meerdere teksten.

Blijf dus outside-the-box denken, en gebruik ook daarbij beeldspraak. Zo kan je zoeken of er over bepaalde woorden spreekwoorden bestaan via het spreekwoordenboek van Ensie.

Woorden op muziek

‘Vlotheid’ in een tekst… Wat is dat eigenlijk? Wanneer kan je spreken van ‘wervend’ schrijven?  

Net als muziek heeft ook tekst een ritme. Lange en korte zinnen wisselen elkaar daarom best af. Bovendien bouw je niet elke zin exact hetzelfde op. Dan wordt een verhaal namelijk al snel eentonig.

Bijvoorbeeld: Sara ging naar buiten. Ze nam haar fiets van tegen de muur. Ze fietste naar de winkel. Een voetganger stopte haar. Die vroeg de weg. Sara toonde snel waar hij heen moest. Ze vervolgde haar tocht.

Sara ging naar buiten en nam haar fiets van tegen de muur. Ze fietste naar de winkel, toen een voetganger haar stopte. Hij wilde weten waar hij heen moest. Snel toonde Sara hem de weg en ze vervolgde haar tocht.

Met zinsvolgorde kan je bovendien ook spelen. Als iets razendsnel gebeurt, kan de opeenstapeling van korte zinnen die snelheid benadrukken. Met lang uitgesponnen zinnen kan je dan weer verveling of traagheid uitdrukken. Op die manier kan je spelen met het tempo van je tekst.

Bijvoorbeeld: Tergend traag kroop de tijd in het leslokaal vooruit. Verveeld keek Sander naar de klok, terwijl hij de beweging van de wijzers ervan probeerde te bekijken. Die leken stil te gaan. Moedeloos begon Sander opnieuw aan de oefeningen die hem eerder dat lesuur gegeven waren. Tot plots: de bel! Een glimlach verscheen op Sanders gezicht. Hij pakte al zijn spullen bij elkaar, spurtte het lokaal uit, de trap op, maar struikelde, viel en bleef even liggen. Toen kroop hij recht. Zijn knie was bebloed. Hij haalde voorzichtig een zakdoek tevoorschijn om de wonde te kuisen.

Ook om te bepalen of het tempo van je tekst goed zit, helpt het die hardop te lezen.

Trouw aan jezelf

Net als met de zatte nonkel, hebben velen vast al wel eens te maken gekregen met een ‘hippe’ tante. Die gooit er jongerentaal uit alsof het niets is, maar iedereen voelt dat die haar niet past.

Taalstijl is ook een identitair gegeven. Via het vocabulaire dat je gebruikt, het ritme dat je hanteert en de voorbeelden die je aanhaalt, draag je deels uit wat voor iemand je bent. Die ‘hippe’ tante voelt alleen slecht aan dat “jow” niet past bij haar leeftijd, want hoe jong ze zich ook voelt: door te spreken over “patta’s” en “drip” maakt ze zichzelf enkel sterfelijk belachelijk als ze niet echt hip is.

Hetzelfde idee geldt voor organisaties. Die moeten uitdragen waar ze voor staan, zonder via hun taalgebruik een rookgordijn te willen ophouden van een andere identiteit. Taalstijl moet daarom in lijn zijn met het karakter van een organisatie of bedrijf. Is dat eerder klassiek? Kies dan voor net wat formeler taalgebruik. Mag het allemaal wat speelser? Dan kan je experimenteren met taalspel en humor. Belangrijk is vooral dat het taalgebruik trouw blijft aan het DNA van de organisatie. Wervend schrijven voor het web kan dus verschillende vormen aannemen.

Error – woord niet gevonden

Belangrijk: foutloze taal! Niet iedereen tilt daar wellicht even zwaar aan en hier en daar inspelen op streekgebonden woordenschat of uitspraken kan effect hebben, maar verzorgd taalgebruik straalt ook professionaliteit uit. Je toont aan dat je nauwkeurig bent, oplettend en dat je kennis van zaken hebt.

Toch zijn er een resem grammaticale regels en spellingsconventies die foutloos schrijven kunnen bemoeilijken. Zelfs wie professioneel met taal goochelt, moet weleens bronnen raadplegen om de correcte schrijfwijze of zinsopbouw te achterhalen. Hieronder daarom een aantal handige websites:

Woordenlijst.org : het Groene Boekje, waarin je niet alleen de juiste spelling, maar ook de meervouden, vervoegingen of verbuigingen en het geslacht van woorden terugvindt.
 
Taaladvies.net : een website van TaalUnie waarop je antwoorden vindt op zowat al je taalkundige vragen.
 
Team Taaladvies : ook de overheid bundelde taaltips op een handige webpagina.
 
VRTTaal, de website van de Vlaamse openbare omroep, verdween enkele maanden geleden. Ze wordt niet meer bijgewerkt.
 
Wel nog beschikbaar – en een absolute aanrader: De Schrijfassistent! Een gratis tool die teksten kan verbeteren op vlak van spelling én stijl! Zo haalt de toepassing naadloos passiefzinnen en naamwoordstijl uit teksten en geeft hij ook nog eens taaltips mee.

Stelen met je ogen

Tot slot: lezen is leren, ook wanneer het over schrijfstijl gaat. Probeer daarom zoveel mogelijk in je op te nemen. Van literaire teksten tot banners naast de weg en brochures bij de bakker. Van websites tot nieuwsartikels en poëzie in Facebookposts. Van al die vormen van taal kan je namelijk iets leren wanneer het aankomt op schrijven voor het web.

Ga daarom goed bij jezelf na welk effect bepaalde teksten op je hebben en probeer op zoek te gaan naar patronen om te achterhalen welke stijlelementen daartoe bijdragen. Die kan je nadien zelf ook toepassen in je eigen schrijfsels. Tekst is overal en je kan er veel uit leren. Aanvankelijk zal je bewust op stilistische elementen moeten letten. Eens je ze in de vingers hebt, zal de inkt echter uit je pen vloeien en hoef je je tanden niet langer stuk te bijten op die ene tekst die maar niet goed wil klinken.

Veel gestelde vragen

Accordion Tab

Geef hier een klein woordje uitleg …

Gerelateerde artikels

Lees meer inzichten in onze gerelateerde artikels … (of iets dergelijk)